Kies steeds de zin die het verhaal het beste samenvat.
Ze is ongeveer even groot als onze maan. Ze lijkt ook erg op onze maan, want ze is bezaaid met grote en kleine kraters. Omdat er net als op de maan geen atmosfeer is, worden de kraters niet door lucht of water weggesleten. Mercurius is de planeet met de grootste temperatuurverschillen van het zonnestelsel. De temperatuur varieert van 425 graden aan de kant van de zon, tot -185 graden aan de andere kant.
Toen dacht men dat het twee sterren waren: de Morgenster, te zien bij zonsopgang en de Avondster, te zien na zonsondergang. Deze benamingen worden nog steeds gebruikt, maar de oude Grieken wisten al dat het niet om twee sterren ging, maar om één planeet, Venus.
Bovendien heeft Venus een dik wit wolkendek dat het zonlicht zeer fel terugkaatst. De wolken van Venus maken deel uit van de atmosfeer die voor 90 % uit koolstofdioxide bestaat. Dit zorgt ervoor dat alle warmte in de atmosfeer wordt vastgehouden. De temperatuur kan op Venus oplopen tot ongeveer 480 graden.
Hiertoe zou men algen moeten loslaten die de koolstofdioxide omzetten in zuurstof, net zoals dat in sloten en rivieren gebeurt. Als de atmosfeer van Venus dan dunner wordt, zal de warmte weer kunnen ontsnappen naar de ruimte, waardoor het kan gaan regenen. Mochten deze plannen worden uitgevoerd, dan zal het toch nog honderden jaren duren voordat er mensen kunnen leven op Venus.
De aarde staat net ver genoeg van de zon om het water vloeibaar te houden. Als de aarde een paar miljoen kilometer verder van de zon zou staan, zou het water bevriezen. Iets dichter bij de zon zou het water verdampen.
In 1969 is de Apollo 11 op de maan geland. Neil Armstrong was de eerste mens die een voet op de maan zette. Hij zei: "Dit is een kleine stap voor de mens, maar een grote stap voor de mensheid". De voetafdrukken van de astronauten zullen waarschijnlijk miljoenen jaren op de maan blijven staan, want er is op de maan geen atmosfeer waardoor de afdrukken zouden kunnen wegslijten.
Mars is één van de planeten die we 's nachts goed kunnen bekijken, vanwege de oranjerode gloed. Je kunt de planeet met het blote oog zien. Mars wordt ook wel de Rode Planeet genoemd. In sommige opzichten lijkt Mars veel op de aarde. Er zijn seizoenen, en Mars heeft ijskappen aan beide polen.
Dat zal waarschijnlijk in het begin van de volgende eeuw gaan gebeuren. Er is een bekende krater op Mars, die er uit ziet als een lachend gezicht. De krater is 215 kilometer in doorsnede. Eigenlijk heet de krater Galle, maar hij staat bekend als 'Happy face'.
Het is een enorme gasbol die twee keer zoveel weegt als alle andere planeten bij elkaar! Een dag op Jupiter duurt nog geen 10 uur. Dat is de kortste dag van alle planeten van ons zonnestelsel. Doordat Jupiter zo snel om zijn as draait, is de planeet aan de evenaar een stuk breder dan aan de polen.
Hij staat twee maal zo ver weg als Jupiter en is vanaf de aarde dan ook moeilijk te zien. Tot 1781 dacht men dat Saturnus de verste planeet was van ons zonnestelsel. Gezien door een telescoop is Saturnus een heel mooie planeet, omdat hij is omgeven door platte ringen. Een ring is een dunne schijf die zich over duizenden kilometers uitstrekt.
Net als Jupiter en Saturnus bestaat de planeet uit gas. Uranus draait snel om haar as: een dag duurt maar 17 uur. Een volledige baan om de zon duurt echter ruim 84 jaar. Het bijzondere aan Uranus is dat hij bijna volledig gekanteld ligt. Elke pool wordt daardoor gedurende 42 jaar verlicht door de zon. De oorzaak voor de kanteling zou kunnen zijn dat een groot hemellichaam tegen Uranus is gebotst.
Die ringen werden ontdekt doordat Uranus voor een ster schoof. De ster erachter begon te flikkeren, doordat de ringen het licht van de ster tegenhielden. Hierdoor wist men dat er iets voor moest zitten.
Ook Neptunus heeft veel dunne ringen. Vanaf de aarde zijn die echter moeilijk te zien. Bovendien lopen er donkere vegen over het oppervlak. Misschien komt dat door stikstof uit de vulkanen, die door de kou vloeibaar is geworden. De planeet had een grote donkere vlek, die op de foto's te zien was.
Meestal, want Pluto beschrijft een uitgerekte ovale baan rond de zon. Hierdoor komt de planeet 20 jaar van zijn 248 jaar durende baan om de zon, binnen de baan van Neptunus. Pas in 1999 is Pluto weer de verste planeet.
Als Pluto de zon weer meer nadert, worden bevroren stoffen op de oppervlakte door de warmte gasvormig. Hierdoor krijgt de planeet een atmosfeer. Veel weten we nog niet over Pluto, want er is nog geen ruimtesonde langs geweest.
Eén zo'n sterrenstelsel is de Melkweg. In de Melkweg ligt ons zonnestelsel. Het zonnestelsel is het geheel van planeten, asteroïden en stofdeeltjes dat om de zon draait. De zon zorgt ervoor dat wij op de aarde kunnen leven.
In het zuiden kwamen protestanten en hervormden in opstand tegen de kettervervolging, en plunderden en vernielden katholieke kerken en kloosters en de beelden daarin. Als reactie hierop stuurde Filips een leger, onder aanvoering van hertog van Alva, naar de Nederlanden. De hertog van Alva slaagde er in de orde in het zuiden te herstellen, maar in het noorden bleef het onrustig.
De zuidelijke gewesten kozen partij voor Filips, terwijl het noorden zich bleef verzetten. Nadat Willem van Oranje in de ban was gedaan door Filips II, verklaarde de Noordelijke Nederlanden zich in 1581 onafhankelijk. In 1588 ontstond de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
In augustus begon het leger de tiendaagse veldtocht tegen de Belgen. Aanvankelijk wordt er veel veroverd en boekt het koninklijke leger het ene succes na het andere. Maar doordat Franse troepen de Belgen te hulp komen en Engeland ook druk uitoefende, moest Nederland het leger terugtrekken. De onafhankelijkheid van België was hiermee een feit.
Een gilde was een soort vereniging van mensen die hetzelfde beroep hadden. Bijvoorbeeld het gilde van bierbrouwers, hoefsmeden, wevers enzovoort. Alleen de mensen die lid waren van een gilde in een stad mochten dat beroep uitoefenen. Elk gilde had voorgeschreven regels. Lonen, werktijden en prijzen waren allemaal in deze regels vastgelegd. Zo hadden alle gildeleden een gelijke kans.
Oost-Europa kwam onder de invloedssfeer van de Sovjet-Unie (Rusland) en West-Europa onder dat van de Verenigde Staten van Amerika. De hele wereld raakte verdeeld in twee kampen. Een kapitalistische onder leiding van de Verenigde Staten en een communistische onder leiding van de Sovjet-Unie.
Met 'Koude Oorlog' wordt bedoeld dat er tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie heel veel spanningen waren, maar het kwam nog net niet tot oorlog. De Sovjet-Unie wilde de uitwisseling van mensen uit het westen beëindigen en sloot Oost-Europa af van de rest van Europa.
Het IJzeren Gordijn was een grens van prikkeldraad en mitrailleurs. Ook in Berlijn, dat verdeeld was onder de mogendheden, werd het Russische gedeelte afgesloten via de 'Berlijnse Muur'. Pas in 1989 zou deze muur afgebroken worden.
De castellums waren onderling met elkaar verbonden via wegen en rivieren. De castellums en de militaire havens aan de Rijn zorgden ervoor dat de 'barbaren' aan de andere kant van de oever rustig bleven. Deze castellums zijn de basis geweest voor veel moderne steden.
Maar vanaf het jaar 50 n. Chr. trok het Romeinse leger zich definitief terug achter de Rijn. Belangrijke plaatsen langs het Nederlandse gedeelte van de Romeinse rijksgrens waren: Katwijk, Valkenburg, Zwammerdam, Woerden, Utrecht, Wijk bij Duurstede, Tiel en Nijmegen.